Judgment of Paris - Informatie
Deze week - op 9 maart 2021 - is Steven Spurrier overleden. Voor velen is hij onbekend, maar in de wijnwereld hebben weinigen zo'n diepe stempel gedrukt als deze minzame man.
Steven had net een wijnwinkel geopend in Parijs, gespecialiseerd in wijnen van Bordeaux en Bourgogne. Als Engelsman onderhield hij contacten met het Verenigd Koninkrijk en pikt hij geruchten op over de uitzonderlijke kwaliteit van de Californische wijnen. Wanneer hij ter plekke op onderzoek gaat, valt hij als een baksteen voor de wijnen van Napa Valley en vat hij het idee op om een wedstrijd te organiseren tussen Californische en Franse wijnen.
De wedstrijd vindt plaats op 24 mei 1976. 4 witte Bourgognes werden opgesteld tegen 6 Californische chardonnays. De verhoudingen zijn dezelfde wanneer hij de Californische cabernet-sauvignons opstelt tegen rode Bordeaux. De Californische wijnen werden tijdens zijn road trip uitgekozen. Voor de Franse wijnen beriep hij zich op de top van de herkomstbenamingen.
Beoordeeld door het kruim van de Franse oenologie
Negen Franse juryleden staan tegenover de 20 flessen. Ze staan te popellen om de suprematie van de wijngaard van het Oude Continent te bevestigen. Onder hen vertegenwoordigen Aubert de Villaine (eigenaar van Domaine de la Romanée Conti), Pierre Tari (eigenaar van Château Giscours) de wijnmakers. Odette Kahn zetelt als hoofdredactrice van la Revue du Vin de France. Raymond Oliver en Jean-Claude Vrinat zijn beiden 3-sterrenchefs. Niemand trekt de deskundigheid van het panel in twijfel. Steven en Patricia Gallagher beoordelen de wijnen als organisator van het evenement: hun punten worden niet opgeteld bij het eindresultaat.
Buiten Odette Kahn is niemand van de pers vertegenwoordigd. Geen enkel persagentschap schonk aandacht aan het evenement aangezien het overwicht van de Franse wijngaard niet in twijfel werd getrokken. Niemand van de pers? Toch wel. Georges Taber werd door Time magazine uitgezonden. Zijn aanwezigheid blijkt cruciaal te zijn na afloop van het evenement. Zonder hem was de proeverij in het Hotel Intercontinental wellicht in de doofpot beland.
Het verloop
Alle wijnen worden blind geproefd. De juryleden weten niet welke wijn in hun glas werd ingeschonken. Het klassement wordt opgesteld door de punten van de juryleden op te tellen, zonder enige correctie toe te passen. Spurrier zou later zeggen dat deze methode niet de best mogelijke is om een klassement op te stellen. Menig statisticus is hem hier bijgetreden.
De witte wijnen werden eerst beoordeeld. De lijst bestaat uit Beaune Clos des Mouches van Drouhin 1973, Meursault Charmes 1973 van Roulot, Puligny Montrachet les Pucelles 1972 van Domaine Leflaive en Batard-Montrachet van Domaine Ramonet-Prudhon 1973. De Californische wijnen bestaan uit : Château Montelena 1973, Chalone 1974, David Bruce 1973, Feemark Abbey 1972 , Spring Mountain vineyards 1973 et Veedercest Vineyards 1972.
Nadien worden de rode wijnen geproefd: Naast de 4 Bordelesen - Mouton-Rothschild 1970, Montrose 1970, Haut-Brion 1970 en Léoville Las Cases 1971 - worden de Californische wijnen vertegenwoordigd door Ridge Monte Bello 1971, Stag's Leap Wine Cellars 1973 , Freemark Abbey 1969, Clos du Val 1972, Mayacamas 1971 en Heitz Martha's 1970.
Taber volgt de degustatie als "kibitzer": hij kijkt over de schouder van de juryleden. Een aantal passages uit de nota's zijn ontluisterend. Wanneer Kahn een Amerikaanse wijn meent te herkennen geeft ze hem een bijzonder lage score. Clos du Val kreeg een belachelijk lage 2 op 20! Nochtans plaatst ze Stag's Leap als eerste.
Een ander jurylid schreef over een wijn "De wijn heeft bijna geen neus: wellicht Californië". Later zou blijken dat hij toen de Batard-Montrachet beoordeelde. Laat dit een les zijn: tijdens een blinde degustatie kan iemand zich heel snel vergissen, vooral als de proever een punt wil maken. Laat je je leiden door jouw subjectieve brein, dan kom je je smalste kanten van jezelf ongetwijfeld tegen.
Het klassement
De Franse wijnen werden in beide categorieën verslagen. Château Montelena won bij de witte wijnen, gevolgd door de Meursault. Nadien volgen de Californiërs Chalone en Spring Mountain vooraleer Le Clos des Mouches de top-5 afsluit.
Stag's Leap is de overwinnaar bij de rode wijnen en wordt nadien gevolgd door drie Franse wijnen: Mouton-Rothschild, Montrose en Haut-Brion. Ridge Monte Bello klokt als vijfde af.
De jury stond perplex bij het aflezen van de uitslag! Odette Kahn vroeg haar degustatienota's terug - we kunnen haar enigszins begrijpen aangezien een aantal opmerkingen en scores alle objectiviteit misten. Spurrier zou het volgende jaar niet meer uitgenodigd worden op professionele proeverijen.
De methode om het klassement te bepalen werd ook duchtig besproken. Montrose bevindt zich bijvoorbeeld op de derde plaats in het klassement terwijl 4 van de 9 juryleden hem de eerste plaats bedachten. Stag's Leap werd slechts door 1 jurylid op de eerste plaats gezet.
Spurrier aanvaardt de kritiek en legt zich neer bij de zwakte van die methodiek. Wanneer later een aantal statistici de resultaten van de rode wijnen onder de loupe nemen, wijkt hun klassement licht af van het officiële klassement. Stag's Leap blijft overwinnaar maar Montrose klimt tot de tweede plaats. Liever spreken ze van 2 categorieën dan van een klassement: de statistische verschillen zijn te klein om de wijnen echt uit elkaar te houden. Stag's Leap en Montrose - eventueel aangevuld met Mouton - vinden hun plaats in de eerste categorie en de overige wijnen worden in de tweede categorie geplaatst.
De impact op de wijnwereld
De onmiddellijke gevolgen van deze degustatie waren al bij al beperkt voor het grote publiek. Op 2 juni 1976 verscheen een artikel in Time magazine en dat was het dan.
Maar de geest was wel degelijk uit de fles en zou er nooit meer in kunnen worden gestopt. Deze degustatie waarbij een thuiswedstrijd, gefloten door thuisscheidsrechters, door de thuisploeg werd verloren verlegde een steen in de rivier. Robert Mondavi zei "De degustatie in Parijs was een mijlpaal voor de Californische wijnbouw. Voor het eerst staan we op gelijke voet met de grote wijnbouwgebieden van de wereld".
In het professionele publiek liep het resultaat wel als een lopend vuurtje. De belangrijkste internationale spelers begonnen de wijnen van de Nieuwe Wereld aan te bieden en het publiek laat zich verleiden door het kosmopolitischer aanbod. De consument omarmt de Verenigde Staten en nadien Chili, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, ...
Wat met de Fransen?
Heeft Parijs de genadeslag gebracht voor de Franse wijnbouw? Integendeel! Het resultaat deed de ogen van de wijnbouwers open meer dan het hen heeft geveld. Gelukkig maar: het land rustte al te lang op zijn lauweren.
In de eerste plaats verbeterden ze de kwaliteit van de wijnen. 1982 is een keerpunt in Bordeaux en sindsdien blijven de scores en de prijs van de wijnen stijgen. We moeten er aan toevoegen dat de klimaatopwarming Bordeaux gunstig gezind is.
Maar ze zagen ook veel verder. "Als het mogelijk is om goede wijn in het buitenland te maken, dan kunnen we misschien een graantje meepikken" luidt de redenering. Hiermee wordt een dubbelslag geslagen. Niet alleen kan een kwaliteitsdomein voor een prikje worden aangekocht, bovendien kunnen de oenologen hun kennis spreiden over de twee hemisferen. Tel je winst op personeelskosten uit!
Het fenomeen van de flying winemakers is van oorsprong een Bordelees fenomeen. Afhankelijk van de seizoenen brengen ze hun kennis naar alle uithoeken van de wijnwereld. In hun zog worden de dochters en zonen van de wijnproducenten ook naar het buitenland op stage gestuurd, liefst in het Zuidelijk halfrond. Zo kunnen ze terugkomen naar de bakermat wanneer de oogst start in het Noordelijk halfrond.
Eén degustatie... en de wereld gaat open
Met deze degustatie heeft de wijnwereld zijn eigen Sarajevo-moment gekend. Er is niet echt veel meer gebeurd in het Hotel Intercontinental dat niet door de supermarkten en de globalisatie een onvermijdelijke kentering in de wijnwereld zou hebben gebracht.
Misschien heeft dit moment het Oude Continent meer geholpen dan ze ooit heeft kunnen denken. Alleszins hebben de producenten rekening gehouden met de spelers van de Nieuwe Wereld. En die spelers van de Nieuwe Wereld waren nu eindelijk bewust van de kwaliteit die ze kunnen behalen.
De echte winnaar van het evenement is de consument. Dankzij de wedstrijd werden de wereld opnieuw geijkt en met elkaar vergeleken over de continenten heen. Dankzij de globalisering en de handelsakkoorden verruimden werden de resultaten onmiddellijk vertaald in het aanbod voor de klant. De Nieuwe Wereld heeft op 24 mei 1976 gewonnen van het Oude Continent. Maar vanaf 25 mei 1976 stond iedereen met de rug tegen de muur: elk verlies in kwaliteit werd vanaf dan vertaald in een verlies in marktaandeel.
(foto bovenaan door Bella Spurrier)