Roussillon  -  Wijngaard

Geschiedenis van Roussillon

Hoe vaak spreken wijnliefhebbers "Languedoc-Roussillon" in één adem uit. Uit gewoonte natuurlijk. Maar ook een beetje uit onbekendheid met een provincie die een nogal turbulente geschiedenis heeft gehad.

Roussillon is één van de vier graafschappen die samen het Catalaans grondgebied vormen. Dit gebied moest dienen als bufferzone tegen de Moorse invallen. Machtspellen en erfenissen maken dat de vier graafschappen uiteindelijk in handen van de graven van Barcelona vallen.

Tussen twee machtige buren is de positie van Catalonië nooit gemakkelijk geweest. Aragon , Frankrijk en Catalonië smeedden en verbraken allianties door de eeuwen heen. De Maaiersoorlog in 1640 zou het lot van Roussillon definitief bezegelen. Lodewijk XIII, toen al in oorlog met de Spaanse koning, kiest de kant van het Catalaanse volk.

Na een lange oorlog wordt de Spaanse koning verslagen. In 1659 maakt hij afstand van het gebied ten noorden van de Pyreneeën aan de Franse koning. Dit verdrag werd ondertekend op het Fazanteneiland in de Bidassoa dat Frankrijk van Spanje scheidt. Dit eiland heeft nog steeds de status van een condominium, beurtelings beheerd door beide landen.

Deze inleiding dient om de identiteit van deze provincie te onderstrepen. Voor ze Frans werd heeft ze Moorse, Catalaanse en vervolgens Spaanse invloeden ondergaan. Anderzijds staat Roussillon binnen Frankrijk ook redelijk zelfstandig. De Corbières vormen een natuurlijke grens die Roussillon van de rest van Frankrijk scheiden.

Het verschil tussen Languedoc en Roussillon

In totaal zijn er 24 toegestane druivensoorten in het productiegebied. Dat zijn er 34 minder dan in de Languedoc. Bovendien liggen de verhoudingen in het gebruik van sommige druiven een stuk anders.

De overheersende druivenrassen in Roussillon zijn grenache noir en carignan voor rode wijnen. Grenache blanc en gris, macabeu en muscat domineren om witte wijnen te maken. Deze druivensoorten vinden vaak hun oorsprong ten zuiden van de Pyreneeën.

Klassieke druivenrassen zoals syrah, merlot, chardonnay zijn ook toegestaan in Roussillon. Echter, hun verhoudingen zijn daar kleiner dan die in Languedoc.

Ook het aandeel van de geproduceerde wijnen verschilt tussen Roussillon en Languedoc. Het aandeel van de versterkte zoete wijnen valt op: bijna 30%! Ze zijn te vinden in de appellaties Banyuls, Rivesaltes, Muscat de Rivesaltes en Maury. De rancios, oxidatieve droge wijnen, zijn typerend voor de regio.

In fine...

Sinds 2007 is Languedoc de naam van de wijngaard die zich uitstrekt van de Pyreneeën tot Montpellier. Roussillon is een subregio van Languedoc en maakt hierdoor deel uit van het grootste wijngebied van Frankrijk. Let op! Languedoc wordt ook gebruikt om sommige gemeentelijke benamingen aan te duiden.

Roussillon telt 9 AOP gemeentelijke benamingen. Daarvan vallen er 5 onder de benaming "Côtes du Roussillon". Côtes Catalanes en de Côte Vermeille zijn de geografische benamingen (Vin de Pays). Ten slotte zijn er 5 AOP gemeentelijke benamingen in versterkte zoete wijnen.

Geografie, geologie en klimaat van Roussillon

Roussillon heeft de vorm van een amfitheater gelegen dat zich opent naar de Middellandse Zee. De Corbières en de Pyreneeën bakenen de regio ten noorden en zuiden af. De geologie van de streek is ingewikkeld als gevolg van de verrijzing van deze twee bergketens.

Men mag daarom niet verbaasd zijn om zeer verschillende terroirs te vinden op een kleine oppervlakte. De bodem in het noorden van de streek is kalkhoudend en compact. In de Agly-vallei, waar we de dorpen van de wijnroute vinden, wordt ze leisteenachtig. Ten zuiden van deze vallei is ze kiezelachtig.

We moeten ook rekening houden met de hoogte. De wijngaarden dicht bij de zee liggen 700 meter lager dan de hoogstgelegen wijngaarden van de regio. Dit palet van terroirs maakt het mogelijk om wijnen te proeven met zeer verschillende uitdrukkingen.

Ondanks het zonnige en droge klimaat, hebben de wijnen vaak een fris karakter. De reden hiervoor moeten we niet ver zoeken: de wind waait hier veel en hard.

Tramontane en Marinade waaien een dag op drie door de wijngaard. Het is lastig werken, maar ze helpen ook om ziektes in de wijngaard te voorkomen. Al moet ik meteen een kanttekening maken: carignan blijft zeer gevoelig voor meeldauw.

Het klimaat heeft een directe impact op het rendement van de wijngaard. De lastenboeken van de gemeentelijke wijngaarden laten toe om 48 hectoliters per hectare te produceren. In werkelijkheid bereikt men niet eens 30 hectoliters per hectare. In de hoogstgelegen wijngaarden is het rendement slechts 22 hectoliter per hectare!

De versterkte zoete wijn (Vin Doux Naturel)

Roussillon onderscheidt zich vooral door de productie van versterkte zoete wijn. 30% van de wijn die in de regio wordt geproduceerd, is versterkte zoete wijn! De witte VDN's worden meestal gemaakt van muscat, de rode van grenache.

Een versterkte zoete wijn is het resultaat van een techniek die in de wijnkelder wordt toegepast. De wijnen worden gevinifieerd zoals droge wijnen. Na een paar dagen wordt de fermentatie gestopt door toevoeging van een neutrale alcohol met een sterkte van 96% of meer.

Hoe ironisch! Hoewel gisten verantwoordelijk zijn voor de omzetting van suiker in alcohol, is alcohol ook giftig voor hen. Zodra een bepaalde concentratie alcohol (rond de 15%) is bereikt, sterven de gisten. Een deel van de natuurlijke suiker van de druif wordt behouden en men krijgt dus wijnen die zowel alcoholisch als natuurlijk zoet zijn.

VDN's worden zowel in reducerende omgeving (zonder zuurstof) als in oxiderende omgeving (in contact met zuurstof) gerijpt. De korte rijping in reducerende omgeving wordt toegepast voor de witte VDN's die hun primaire aroma's behouden.

De rijping in een oxiderende omgeving is lang, soms zelfs heel lang. De wijnen veranderen van kleur en smaak. De witte wijnen worden amberkleurig en hun smaak ontwikkelt aroma's van gedroogd fruit en honing. De rode wijnen veranderen naar een kleur van dakpan en krijgen de smaak van pruimen en cacao.

Sommige rijpingen leiden tot de "ranciosmaak" met fruitigheid die neigt naar noten, amandelen, vijgen, ...