Friuli - Wijngaard
Friuli, voluit Friuli-Venezia Giulia wordt afgelijnd door de Alpen in het Noorden en de Adriatische Zee in het Oosten. Haar oude en complexe geschiedenis en de opmerkelijke diversiteit van de wijnbouw wordt door haar strategische ligging verklaard.
Geschiedenis van Friuli: van Rome tot Venetië
De eerste sporen van wijnbouw in de regio dateren uit de pre-Romeinse tijd. Inheemse bevolkingsgroepen zoals de Kelten en Veneti, waren al vertrouwd met de fermentatie van druivensap tot wijn. Met de komst van de Romeinen in de 2e eeuw voor Christus onderging de lokale wijnbouw een opmerkelijke transformatie. De Romeinen brachten geavanceerde wijnbouwtechnieken en verbeterde druivensoorten met zich mee, wat bijdroeg aan de uitbreiding en verfijning van de wijnproductie.
Tijdens de Middeleeuwen onderhielden de abdijen en lokale leenheren de ontwikkeling van de wijnbouw. De streek bevindt zich op een geografisch kruispunt en ondervindt hierdoor de invloed van de Franken, de Lombarden en de Venetianen. Elkeen brengt zijn eigen ideeën en druivenrassen mee. De nabijheid van de Venetiaanse republiek vergemakkelijkte de export naar andere regio's van Europa en naar het Byzantijnse rijk.
De rijkdom en de diversiteit van de regio is niets anders dan een afspiegeling van de Venetiaanse invloed. Reizigers en kooplieden brengen druivenrassen mee van Macedonië en Anatolië en dankzij de contacten met de Habsburgs werden de Franse variëteiten ingevoerd. We tellen in de streek tot wel 350 druivensoorten!
In de 19de eeuw werd de streek evenmin gespaard van de phylloxera. Wanneer de wijngaard werd hersteld werd het aantal druivenrassen sterk teruggedrongen. De internationale variëteiten voeren de lijst: pinot grigio, sauvignon blanc, cabernet franc, merlot, soms ook cabernet-sauvignon en een aantal afgeleiden van riesling. De autochtone druiven zijn niet helemaal verdwenen. Onder andere kennen we er nog friulano, schioppetinno, verduzzo, picolit, ...
Klimaat en bodem: tussen bergen en zee
De wijngaard wordt gekenmerkt door de extremen van zee en bergen. De dagtemperatuur staat onder invloed van de zee terwijl de temperatuur 's nachts daalt door de dalwinden. Deze kloof stimuleert een zeer unieke aromatische ontwikkeling binnen de wijnwereld. De balans tussen zuurgraad en suikers is optimaal en door de lange groeiperiode kunnen de druiven tot volle rijpheid komen.
De geologie wordt net zo gekenmerkt door de spreidstand tussen bergen en zee.
In het bergachtige deel zijn de bodems rijk aan calciumhoudende mergel en mineralen afkomstig van de flysch van de zandstenen. Winterkou en regen lossen mineralen vrij uit de flysch-structuur.
De vallei dichtbij de zee wordt gekenmerkt door klei, zand en grind. De bodems van de bergen als van de vallei zijn bevorderlijk voor de minerale ontwikkeling van de wijn, ook al is deze meer uitgesproken in de armere bergachtige terroirs.
De herkomstbenamingen van Friuli
Het grootste deel van de wijngaard ligt in het zuiden van de regio. Hier vinden we de sterkhouders Collio Goriziano, Colli Orientali del Friuli, Isonzo en Carso. Annia, Aquileia, Grave en Latisana zijn kleinere herkomstbenamingen die zich in het westen, rond Pordenone, en in het centrum bevinden.
Collio en Colli Orientali del Friuli
Collio en Colli Orientali del Friuli zijn gelegen in de provincies Udine en Gorizia en grenzen aan Slovenië. Ze liggen aan de voet van de Alpen en profiteren van hun koele klimaat. De twee streken produceren voornamelijk witte wijnen, ook al is de productie van rode wijn meer uitgesproken in Colli Orientali dan in Collio.
De rijkste witte wijnen vind je in Collio en de meer subtiele in de Colli Orientali del Friuli. Colli Orientali is ook bekend voor de zoete wijnen gemaakt van picolit.
Isonzo en Carso
We grenzen nog steeds aan Slovenië, maar dalen af tot in de alluviale vlakten. Het klimaat is daar maritiem. De regio Isonzo staat bekend om zijn mousserende wijnen op basis van pinot blanc. De overige producties zijn ongeveer gelijk aan de meer noordelijke appellations.
De productie van rode wijnen (op basis van terrano) is belangrijker in Carso, ten zuiden van Isonzo. Witte wijnen gemaakt van malvasia istriana staan bekend om hun tonen van honing en amandelen.