De markt van de rosé wijn ontploft!  -  Informatie

Wat is rosé wijn?

De rosé wijn - rosé in het kort - wordt nergens echt gedefinieerd, ondanks lange debatten binnen de regelgevende instanties. Als we de wetgeving bekijken, dan wordt enkel "wijn" gedefinieerd en gereglementeerd. Geen enkel paragraaf vermeldt de kleur van de wijn.

Uiteindelijk moeten we vertrouwen op onze zintuigen om het verschil te beoordelen tussen witte wijn, rode wijn, rosé wijn en oranje wijn.

Trouwens, hét grote verschil tussen witte en rode wijn speelt zich niet af in de wijngaard maar in de wijnkelder. Een witte wijn wordt bekomen door de druiven direct te persen. Rode wijn haalt zijn kleur uit een min of meer lang contact tussen het sap en de schillen van de druif vooraleer de druiven worden geperst. Dit contact geeft kleur - en tannines - aan de wijn.

Maar rosé? Hoe wordt die dan gemaakt?

Hoe maak je rosé wijn?

Kleurtechnisch bekom je rosé door wit kleur te mengen met rode kleur. Doe je dat met wijn, dan bekom je vooral slechte wijn. In Europa wordt enkel in Champagne deze mengeling toegestaan omdat deze mengeling nog maar een tussenproduct is.

Technisch gezien wordt rosé bekomen door een prefermentair (vooraleer de alcholische gisting optreedt) contact van sap en schil. Om rode wijn te bekomen wordt dat contact met schil voortgezet tot en met de alcoholische gisting. Tijdens die alcoholische gisting wordt niet alleen kleur onttrokken aan de schil maar ook tannine.

Deze techniek verschilt niet veel van de oudste technieken om wijn te maken: de druiven werden gekneusd en het sap werd meteen opgevangen. Hierdoor bleef het contact tussen schil en sap beperkt in duur, zodat er maar weinig pigment uit de schil los kwam. Naarmate het contact werd verlengd, kreeg de wijn alsmaar meer kleur. Maar zelfs in de 17de eeuw benoemden de Engelsen de wijnen van Bordeaux "claret", een verbastering van het Franse woord "clairet".

Trouwens, om een moderne rosé te maken, grijpen wijnmakers naar druiven met een dunne schil, wat meer extractie van de aroma's toelaat zonder te veel kleur. Druiven zoals Cabernet Franc in de Loire, Grenache Noir en Cinsault in de Languedoc of in de Provence, pinot noir in de Loire, Bourgogne en zelfs in de Languedoc, ... zijn bij wijnmakers dan ook het populairst om rosé te maken.

In "Traîté d''oenologie", een boek in 1998 geschreven door Prof. Denis Dubourdieu (de man die als eerste het prefermentaire contact van de schil van sauvignon blanc heeft ingevoerd) lees je:
"Rosé wijn is van de drie kleuren wellicht de oudste. Maar tot hiertoe worden die vooral aanvaard voor hun fruitig, luchtig en fris karakter. We moeten wel tot de vaststelling komen dat ze niet heel klasse uitstralen en wijnmakers gaan er niet erg zorgzaam mee om en zelden worden de beste druiven aan een rosé toebedeeld. De vinificatie tot rosé kan gebruikt worden om de gebreken in een aantal blauwe druiven op te vangen. De saignée kan ook zorgen voor een betere concentratie in het residu rode wijn."

De eerder minachtende toon van Prof. Dubourdieu is duidelijk. Nochtans was de inkt van het boek nog niet droog of hij moest zijn mening herzien: in de 20 jaar sinds deze zinnen werden geschreven is de rosé markt, onder druk van de consument ingrijpend veranderd. Een grotere vraag verplichtte de producent om meer aandacht te besteden aan de wijn.

De ironie kan niet groter. Want die techniek van het prefermentaire schilcontact is door prof. Dubourdieu bedacht geweest. Alleen, hij had de vinificatie van Sauvignon Blanc op het oog. Dat de rosé ook enorm aan kwaliteit kon winnen kwam niet bij hem op. Hiervoor moeten we de wijnmakers van de Provence bedanken. De consument heeft razendsnel en bijzonder gretig deze moderne, fruitige rosés aan zijn hart gedrukt.

De consument redt de rosé

Alhoewel de hoeveelheid geconsumeerde wijn niet echt is veranderd tussen 2002 en 2016, toch zijn er opmerkelijke verschuivingen genoteerd tussen de 3 kleuren. Zo is de consumptie van rosé wereldwijd met 32% toegenomen. In een aantal landen is het aandeel van rosé nog significanter: in Frankrijk is 1 geconsumeerde fles wijn op 3 een rosé. Deze verschuiving heeft op een aantal wijndomeinen een belangrijke invloed. Bij het Domaine La Colombette vertegenwoordigt rosé 50% van de totale productie. 15 jaar geleden was dat 10%.

Pittig detail: Frankrijk mag dan al de grootste producent ter wereld zijn van rosés, dan nog is hun productie niet voldoende om de interne vraag op te vangen. Globaal gezien is Frankrijk netto invoerder van rosé! In België neemt rosé wijn 19% voor haar rekening en de tendens is nog steeds stijgend.

De productie is eerder dalend!

Nochtans beperken een aantal grote producenten hun productie. In een aantal gevallen vertrekken zij uit een marktsegment dat een doorgedreven specialisatie kent. De vrijgekomen plaats wordt dan ingenomen door nieuwe spelers die vooral een strijd leveren binnen het segment van de lage kwaliteitswijnen.

Een voorbeeld? De rendementen die behaald worden voor de productie van rosé bedraagt 115 tot 200 hectoliter per hectare in Zuid-Afrika. Een onwaarschijnlijk hoog getal dat je eerder tegenkomt bij de productie van bucht. Om dit cijfer in perspectief te plaatsen is het nuttig om weten dat het rendement voor de productie van een wijn uit een herkomstbenaming eerder ligt rond de 55 à 60 hectoliter per hectare.

Deze nieuwe spelers gaan hun plaats niet zomaar afstaan en dit betekent een intensivering van de uitwisselingen tussen landen. Frankrijk fungeert hierbij een beetje als draaischijf, wat ook normaal is aangezien zij zowel de grootste producent als de grootste consument zijn van rosé. De uitwisselingen gebeuren hierbij vooral op het vlak van kwaliteit: Frankrijk exporteert kwaliteitswijnen en consumeert wijnen van mindere kwaliteit.

Op die manier is de handelsbalans ruimschoots positief. En wereldwijd speelt Frankrijk een belangrijke troefkaart uit: wie kent er niet de rosé van Provence, Rhône of de Loire? Met de opkomst van de lichtere rosé eisen zij het grootste marktaandeel op.

Een tekort aan rosé?

Als slotsom moeten we ons ervan bewust zijn dat een markt gekenmerkt door een groeiende vraag, een dalende productie en het ontbreken van voorraden (producenten proberen hun rosé binnen het jaar te verkopen) sterk afhankelijk is van het klimaat.

Zo heeft het minder goede weer van 2017 de productie in de Provence met 12% doen kelderen. De situatie verergerde in 2018 wanneer de productie nog eens 30% daalde. Pas in 2019 kwam een kentering in die cijfers en staan we niet meer voor een acuut tekort aan rosé... tenzij onze dorst het tegenovergestelde bewijst :)