Châteauneuf-du-Pape - Wijngaard
Châteauneuf-du-Pape is een oude wijngaard van de Zuidelijke Côtes-du-Rhône. De eerste sporen van wijnbouw hier vinden we in het jonge Romeinse Rijk. Maar om van een georganiseerde wijnbouw te kunnen spreken moeten we nog meer dan een millenium wachten.
In 1309 verhuisden de pausen naar het papenkasteel van Avignon. In 1316 werd Jacques Duèze verkozen tot Johannes XXII. De nieuwe paus liet zijn oog vallen op een aantal percelen vlakbij Avignon. Het zijn percelen die door de vluchtende tempeliers werden achtergelaten.
Hij vroeg een aantal wijnbouwers van zijn geboortedorp Cahors om die percelen te bewerken. De eerste oogsten stelden niet veel voor. De productie van 6 vaten werd louter voor de pauselijke diensten gebruikt. Tegen 1325 was de productie verdubbeld en er werd dubbel zoveel in het pauselijk paleis gedronken.
De eerste kiemen werden wel gelegd want na een paar decennia mat het areaal 8 hectaren groot. De productie van wijn verbeterde gestaag, hand in hand met de economische ontwikkeling.
De naam Châteauneuf-du-Pape is ook rechtstreeks verbonden met Johannes XXII. Deze "pâpe batisseur" beval de bouw van een nieuw kasteel naast zijn wijngaarden. Dat nieuwe kasteel zou het pauselijke buitenverblijf worden, wanneer de zomer te druk is in Avignon. Zo krijgt een dorp een naam: Châteauneuf-du-Pape betekent letterlijk het nieuwe kasteel van de paus.
Château La Nerthe, een echte pionier
Na een paar eeuwen relatieve rust, wordt de wijngaard onder stoom gebracht door de locale aristocratie en handelaars. Château La Nerthe speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de wijngaard en -handel. Vanaf 1948 wordt de wijn geëxporteerd naar Duitsland (Pruisen) en vanaf 1772 naar Italië en Spanje.
In 1785 volgen de eerste "mises en bouteille": 40 flessen transigeren via handelaars van Marseille naar Genua. Vanaf 1786 steekt de wijn de oceaan over. Een vat wijn, weeral La Nerthe, wordt geleverd in Boston.
13 druivensoorten voor 1 appellatie
In 1860, zoals overal elders in Frankrijk, wordt de wijngaard verwoest door de phylloxera-luis. Weeral neemt La Nerthe het voortouw om de wijngaard terug vorm te geven. Zij plantten grenache, syrah en mourvèdre, counoise , cinsault en vaccarèse. Later volgen bourboulenc, roussanne, picpoul, picardan, terret noir, muscardin en clairette.
De wijnmakers zijn bovendien echte voorlopers in de organisatie van het werk. Naar het voorbeeld van de gilden vormden ze in 1894 een "syndicat viticole". In 1923 wordt die omgevormd tot het "syndicat des propriétaires viticulteurs de Châteauneuf-du-Pape". De herkomstbenaming volgde in 1936.
Châteauneuf is niet alleen beroemd om haar diversiteit aan druivenrassen. Ook het terroir is bijzonder gevarieerd. Het dorp is gebouwd op een heuvel van het Mioceen bovenop een laag van het Krijt. We vinden kalk, mergel, klei, sedimenten, silex en quartz.
Wijnmakers die beschikken over verschillende percelen verspreid over de appellatie zijn begenadigd. Zij kunnen schier eindeloze assemblages maken tussen verschillende druiven uit verschillende bodems. Dat maakt het werk niet eenvoudiger. Een wijnmaker moet bodem en druiven goed kennen om de wijn te maken die hij voor ogen heeft.
Châteauneuf-du-Pape in de moderne tijden
Er werd een lange weg afgelegd tussen Johannes XXII en het heden. De luttele percelen zijn gegroeid tot 3200 hectaren. En de 6 vaten werden meer dan 100.000 hectoliters per jaar.
De productie van witte wijn is hier eerder anekdotisch. De omstandigheden zijn moeilijk zijn om voldoende frisheid in de witte wijn te bottelen. De druiven worden dan ook meestal 's nachts met de hand geoogst. De koelere temperaturen bevorderen het behoud van de zuren tijdens de vinificatie.
Rode wijn is de slokop: 94% van de productie bestaat uit rode wijn. Deze wijnen zijn meestal krachtig en getuigen van een peilloze diepgang. Hiermee leggen ze de basis van de reputatie van Châteauneuf als beste wijngaard van de Zuidelijke Rhône.